Frozen shoulder | hoe te behandelen en wat kunt u er zelf aan doen?

Even iets optillen, uw armen strekken om iets te pakken of even zwaaien naar iemand die u kent. Handelingen waar u normaliter niet bij nadenkt, totdat u te maken krijgt met schouderpijn. Dan worden dit soort handelingen ineens een uitdaging, van een beperking tot pijnlijk aan toe. In deze blog leest u alles over schouderpijn in de vorm van een Frozen Shoulder. Over de symptomen van een frozen shoulder, de mogelijke oorzaken, de oplossingen en wat u zelf kunt doen aan oefeningen.

Wat is een frozen shoulder?

Een frozen shoulder is een langdurige aandoening van de schouder, het kan wel 1-3 jaar duren voordat de klachten verdwenen zijn. De oorzaak is het “bevriezen” van het gewrichtskapsel van de schouder. Het gewrichtskapsel zit als een band om de kop en de kom. Hierdoor blijft de kop goed in de kom zitten. Het gewrichtskapsel zorgt er mede voor dat de bewegingen soepel kunnen verlopen. Door een ontstekingsreactie kan het gewrichtskapsel gaan verkleven, onbekend is waardoor er door het lichaam een ontstekingsreactie wordt begonnen, onder het kopje oorzaak wordt hier verder op ingegaan. De verkleving zorgt ervoor dat het gewrichtskapsel verstijfd, verkort en verdikt. Een frozen shoulder kan ingedeeld worden in 3 fases:

• Fase 1 freezing fase, Deze fase duurt 0-9 maanden en kenmerkt zich door een toenemende pijn en verminderde beweeglijkheid zowel actief als passief.
• Fase 2 frozen fase , deze fase duurt 4-9 maanden en kenmerkt zich door een verminderde actieve en passieve beweeglijkheid van de schouder waarbij de pijn (in rust ) juist afneemt. We zien naarmate de tijd vordert dat de pijnklachten steeds verder afnemen, de pijn aan het eind van een beweging zal nog wel aanwezig blijven.
• Fase 3 thawing fase, duurt 4-12 maanden en kenmerkt zich doordat de beweeglijkheid steeds verder gaat toenemen en dat de pijn steeds verder gaat afnemen. In deze fase krijgen mensen met een frozen shoulder het idee dat ze de schouder weer bij meer dagelijkse activiteiten kunnen gebruiken.

De duur van de fases is afhankelijk van onderliggende klachten. Gezonde mensen hebben meer kans op een sneller herstel van een frozen shoulder dan mensen met bijvoorbeeld diabetes.

Oorzaak frozen shoulder:

Een frozen shoulder komt vaak voor tussen het 40^e en 65^e levensjaar. Mensen hebben 3-4% kans op het krijgen van een frozen shoulder, meestal krijgt de niet dominante zijde een frozen shoulder. Daarbij is het zeldzaam dat een frozen shoulder 2x ontstaan aan dezelfde zijde. Wel kan het zijn dat binnen 5 jaar de andere schouder een frozen shoulder ontwikkeld, deze kans is klein namelijk 17%.  

Frozen shoulder kunnen we opdelen in idiopathishe frozen shoulder. Dit houdt in dat er geen oorzaak voor de frozen shoulder aangewezen kan worden. Ook zijn er de secundaire frozen shoulder wat betekent dat het ontstaan van de frozen shoulder te herleiden valt aan een klacht/ ziekte. Hierbij kan gedacht worden aan:

• Klachten aan de spieren/pezen van de schouder
• Klachten aan de biceps
• Kalk in de pezen van de schouder
• Breuk van de schouder
• Operatie van de schouder
• Diabetes
• Epilepsie
• Parkinson
• Beroerte

Diabetes en frozen shoulder

Mensen met diabetes hebben een veel grotere kans op het ontwikkelen van een frozen shoulder. Mensen met type 1-diabetes die afhankelijk zijn van insuline hebben 34% kans om een frozen shoulder te ontwikkelen. Mensen met type 2-diabetes (ouderdomsdiabetes) hebben aanzienlijk minder kans op het krijgen van een frozen shoulder, namelijk 20%. Waarom mensen met diabetes zo’n grote kans hebben op het krijgen van een frozen shoulder vergeleken met mensen zonder diabetes is nog niet helemaal bekend.

Gedacht wordt dat een verhoogd suikergehalte in het bloed een trigger is voor het ontstaan van een ontstekingsreactie met als resultaat een frozen shoulder.

Qua prognose hebben mensen met diabetes die afhankelijk zijn van insuline die minst gunstige prognose. De kans is dan groot dat de frozen shoulder langer aanwezig zal zijn en dat er restklachten aanwezig blijven.

Hoe kan een frozen shoulder herkend worden?

In het beginstadium kan het lastig zijn om een frozen shoulder te herkennen Het klachtenbeeld kan dan erg lijken op andere schouderklachten. Naarmate de klachten vorderen zal het steeds duidelijker worden dat het om een frozen shoulder gaat.

Een frozen shoulder kan herkend worden aan de volgende symptomen/ kenmerken.

• Ontstaat tussen 40e en 65^e levensjaar.
• 70 van de mensen met frozen shoulder is vrouw.
• Vaak aan de niet dominante zijde.
• Diabetes.
• Langzaam erger worden van pijn en stijfheid.
• Pijn in rust.
• Pijn s’ nachts, Slaapritme kan ernstig verstoord worden.
• Pijn en stijfheid beperken erg in dagelijkse activiteiten. Gedacht moet dan worden aan aan-uit kleden, douche, afdrogen, autorijden etc.

Een frozen shoulder kan verschillen in ernst. Iemand kan een heel heftige frozen shoulder hebben waarbij er erg veel pijn is en diegene ook erg beperkt is in het dagelijks leven. Een frozen shoulder kan ook op de achtergrond aanwezig zijn waarbij er minder hinder van wordt ondervonden. Voor de behandeling is het belangrijk dat de frozen shoulder ingedeeld wordt in hoge reactiviteit, gemiddelde reactiviteit en lage reactiviteit. Hieronder kunt u zien in welke groep uw frozen shoulder valt.

Hoge reactiviteit

• Pijn hoger dan een 7 (op schaal van 0-10)
• Veel last van pijn in de nacht of in rust
• Pijn die aanwezig blijft in gehele traject van beweging.
• Passief kan er verder bewogen worden

Gemiddelde reactiviteit

• Pijnscore 4-6 op een schaal van 0-10.
• Soms nachtelijke pijn en pijn in rust.
• Pijn komt op voor de eindstand.

Lage reactiviteit

• Pijnscore <3 op een schaal van 0-10
• Geen nachtelijke pijn of pijn in rust
• Pijn in de eindstand van de beweging

Behandeling van Frozen shoulder:

Frozen shoulder is zelf oplossend, ook al wordt er geen behandeling gestart. Mensen met een frozen shoulder die zonder behandeling wachten totdat de klachten weggaan hebben wel een grotere kans op restklachten. Er moet dan gedacht worden aan pijn en bewegingsbeperking.

Op basis van de ernst van de frozen shoulder wordt een behandelplan opgesteld. Allereerst wordt u goed geïnformeerd en geadviseerd. De behandeling zal bestaan uit oefeningen, mobilisaties en bij de juiste indicatie ook shockwave therapie. In de praktijk merken we dat deze combinatie van behandelingen ervoor zorgt dat de frozen shoulder het meeste kans geeft op goed en snel herstel. 

Oefeningen voor een frozen shoulder

Bij een hoge reactiviteit frozen shoulder is het belangrijk dat er binnen de pijngrens geoefend gaat worden. Dit houdt in dat er tijdens de oefeningen geen pijn mag optreden en er dus ook geen nareactie mag ontstaan. Er kan dan gedacht worden aan de volgende oefeningen:

• Iedere dag 30 minuten wandelen of fietsen
• Pendelen/ ontspannen bewegen van de schouder, terwijl er licht naar voren gebukt wordt. Zie onderstaande afbeelding.

• Het met twee armen bewegen van een handdoek tegen de muur of op een tafel. Dit kan van boven naar beneden gedaan worden maar ook zijwaarts of rondjes. Zie onderstaande afbeelding.

Bij een gemiddelde reactiviteit frozen shoulder is het belangrijk dat er na de behandeling/ oefeningen geen nareactie ontstaat die langer dan 4 uur duurt. Dan is het te zwaar geweest en werkt het averechts. Een nareactie die korter duurt is acceptabel. De volgende oefeningen kunnen uitgevoerd worden bij een gemiddelde reactiviteit:

• 1kg of flesje water vastpakken in beide handen, ellebogen in 90 graden en vervolgens de armen naar buiten roteren. Doe de oefening 3×10 herhalingen. Zie onderstaande afbeelding.

• Een handdoek of elastiek vasthouden met de handpalmen naar boven en de ellebogen in 90 graden. Vervolgens een kracht naar buiten geven en de armen naar boven bewegen. Doe de oefening 3×10 herhalingen. Zie onderstaande afbeelding.

• Plaats de vingers achter het oor met de ellebogen naar voren beweeg vervolgens de ellebogen naar achter. Stop op het punt waarop de ellebogen niet meer verder bewegen of op het punt waarop het pijn gaat doen. Doe de oefeningen 3×20 herhalingen. Zie onderstaande afbeelding.

Bij een lage reactiviteit frozen shoulder is het belangrijk dat de dagelijkse activiteiten + sportactiviteiten op geleide van de pijn en beweeglijkheid weer zoveel mogelijk opgepakt worden. Probeer deze activiteiten dan ook stapsgewijs uit te breiden zodat. De frozen schouder is bij deze fase gebaat bij belasting en rek. Om deze reden kunnen de volgende oefeningen uitgevoerd worden:

• Ga op uw buik liggen met uw handpalmen naar beneden naast uw schouders.
  Trek uw schouderbladen naar elkaar toe en houd uw nek lang.
  Til uw hoofd op, steek uw kin tegen uw borst en kijk naar de vloer.
  Houd deze positie vast en beweeg uw handen over de vloer naar boven toe. Controleer de beweging terwijl u uw armen geleidelijk terugbrengt naar de uitgangspositie, waarbij u de controle houdt over uw schouderbladen. Zie onderstaande afbeelding.

• Neem een ​​handdoek en leg deze over je schouder. Houd deze vast met één hand en reik achter je rug. Gebruik je bovenste hand en trek de handdoek recht omhoog, zodat je achterste hand richting je schouderblad omhoog beweegt. Ontspan je arm naar beneden en trek deze weer omhoog. Doe dit 3×10 herhalingen.  

• Sta rechtop met uw schouderbladen tegen de muur. Houd uw schouderbladen tegen de muur terwijl u met uw armen zijwaarts en omhoog beweegt. Beweeg zo ver als u kunt. Controleer de beweging terug naar het begin en herhaal. Doe dit 3×10 herhalingen.

• Lig op uw goede kant met een gewicht in uw hand. Rust met uw bovenarm op uw zij en buig uw elleboog in een rechte hoek. Houd uw bovenarm in uw zij en draai uw onderarm omhoog. Let op dat u hierbij niet wegrolt met uw lichaam. Controleer de beweging terug en herhaal. Let op dat u uw schouderbladen naar achteren en beneden houdt.

Shockwave en Frozen shoulder:

Frozen shoulder klachten kunnen in veel gevallen goed behandeld worden met de inzet van shockwave therapie. Allereerst wordt bepaald middels een vragengesprek en fysiotherapeutisch onderzoek in welke fase de frozen shoulder zich bevindt. Op basis van de gegevens uit het vragengesprek en fysiotherapeutisch onderzoek wordt door onze specialisten bepaald of shockwave therapie ingezet wordt in de behandeling van de frozen shoulder. Naast de shockwave therapie wordt u ook altijd goed geïnformeerd, geadviseerd, krijgt u oefeningen mee en wordt op basis van het klachtenbeeld andere fysiotherapeutische behandelmogelijkheden uitgevoerd. Het is dus nooit alleen de shockwave therapie zelf.

Door de frozen shoulder te behandelen met intensieve shockwaves (FSWT) en mechanische shockwaves (RSWT) merken we in de praktijk dat shockwave een effectief middel kan zijn voor de behandeling van frozen shoulder.

Mocht na een aantal behandelingen blijken dat shockwave therapie niet voor pijnvermindering zorgt wordt met u het vervolg van de behandelingen besproken.